KAWALERIA (organizacja i rodzaje jazdy)
Terminem tym określa się wojsko walczące lub poruszające się na koniach. Ze względu na rodzaj uzbrojenia ochronnego rozróżnia się jazdę lekką i jazdę ciężką.
Początki Kawalerii
W czasach starożytnych kawaleria odgrywała dużą rolę u ludów koczowniczych (m.in. Scytowie, Sarmaci, Hunowie, a później Awarowie) zamieszkujących rozległe terytoria wschodniej Europy i środkowej Azji. W cywilizacjach bliskowschodnich odgrywała na ogół rolę drugorzędną, jako formacja kosztowna i nieprzydatna przy oblężeniach i obronie miejsc umocnionych. Większą rolę odgrywała w armii asyryjskiej i perskiej. Choć była nieliczna, traktowano ją jako formację elitarną, służyli w niej ludzie o wyższym statusie materialnym i społecznym. Oprócz formacji kawaleryjskich na Bliskim Wschodzie rozpowszechnione były też rydwany, wozy bojowe ciągnięte przez woły lub konie, które szczególnie dużą rolę odgrywały w armii hetyckiej i asyryjskiej. Starożytny Izrael w apogeum swojej potęgi za rządów króla Salomona miał według Drugiej Księgi Kronik czterysta rydwanów i dwanaście tysięcy jezdnych.
W starożytnej Grecji w kawalerii służyli tzw. hippeis, druga, co do zamożności grupa społeczna, którą było stać na konia. Była to formacja bardzo nieliczna, w ateńskiej polis liczyła przeciętnie zaledwie tysiąc wojowników. Brak kawalerii zemścił się na Grekach podczas bitwy pod Cheroneą, kiedy to grecka falanga okazała się bezradna wobec szarży macedońskiej konnicy. Aleksander Wielki rozbudował ciężkozbrojną kawalerię, zwaną hetajrami, która udowodniła swoją skuteczność w wojnie z Persją.
W armii rzymskiej główną rolę odgrywała ciężka piechota, jednak lekka konnica wchodziła w skład każdego legionu w sile 300 jeźdźców. Jej rola polegała na oskrzydlaniu wroga. W armii Kartagińskiej dowodzonej przez Hannibala występowała kawaleria ciężka i lekka. W armii bizantyjskiej istniała także jazda ciężka (katafrakci) i lekka wykorzystywana do zwiadów.