Przebieg zdarzeń

[Andrew von Habsburg]

Oddział pozostawiony w cyrkule Sterzing, chciał tylko zaalarmować oddziały stojące w mieście i uderzył na jeden z punktów wart stojące dookoła miasta. Punkt został zdobyty, przechodzący patrol rozbity i zmuszony do odwrotu. Szum zrobił się w całym mieście. Po 30 minutach okazało się, że cały garnizon uciekł, pozostawiając wszystko.
Na ulicę wylegli mieszkańcy, szaleli z radości, ale trzeba było przygotować się do obrony. Na prędce sformowano batalion, uzbrojony i wyposażony w sprzęt włoski. Nawet znalazła się jedna armatka górska.

Stanowisko obronne w Sterzing

Po paru godzinach mały oddział ruszył za wycofującymi się wojskami Królestwa Włoch. Napotykał porzucony sprzęt i maruderów. Po dotarciu do granicy cyrkułu Meran dowiedział się, że oddział CK tego powiatu rozbił wycofujących się Włochów, ale poniósł duże straty – 27 poległych i kilkudziesięciu rannych.

Walki w cyrkule Meran

[Andrew von Habsburg]

Rano w Reutte uformowano pułk dwu batalionowy, batalion wartowniczy i oddział jazdy i służby. Zewsząd przybywają ochotnicy do wieczora został sformowany trzeci batalion.
Pułk nieoficjalnie przyjął nazwę 1 Tyrolski Pułk Strzelców Cesarskich

i żołnierze przypięli sobie do czapek swój kappenabzeichen

Z całego Tyrolu nadchodzą wieści, że oddziały włoskie i republikanie trzymają się w miastach powiatowych. Reszta cyrkułów jest już oswobodzona.
Niestety są i złe wieści na północy Włoch zaczęły koncentrować oddziały armii Królestwa Włoch.

[Andrew von Habsburg]

Oddział w silę małej kompanii (100 ludzi) wyruszył przez Schlanders do byłej granicy państwa. Dotarłszy do miasta został puste koszary i inne obiekty rządowe. Ludność witała swoich żołnierzy serdecznie. Nie chciała ich puścić dalej. Dowiedziano się, że oddziały Królestwa Włoch wycofały się do granicy szwajcarskiej i przekroczyły ją. Oddział zostawiwszy 10 żołnierzy pomaszerował dalej. Nad ranem następnego dnia pozajmował opustoszałe strażnice graniczne i nawiązał uprzejme kontakty ze Szwajcarami. Wszędzie zostały wywieszone czarno-żółte flagi.

Pierwsza budka graniczna

Z żołnierzy pozostawionych w Schlanders utworzono dwa bataliony, jeden z weteranów wojny, drugi z młodzików, którzy jeszcze prochu nie wąchali.
Batalion młodzików pomaszerował do Reutte, aby się tam szkolić. Weterani pozostali na miejscu, aby pilnować patrolować granicę państwa oraz wspierać walki w Trydencie.

[Andrew von Habsburg]

Każdy z cyrkułów Schwaz, Kufstein i Kitzbuhel sformował po trzy bataliony piechoty raz ze służbami. Dodatkowo powstał pułk jazdy.
W pozostałych regionach są potworzone po dwa batalionu. Wojska znajdujące się w cyrkułach południowych zaczęły zajmować i umacniać stanowiska na przełęczach, którymi mógłby chcieć przejść wróg. Nawet Trydent wystawił 2 słabe bataliony.

Praca przy budowie umocnień

Główne siły ruszyły na Innsbruck. Pomogli kolejarze, którzy szybko podstawili eszelony.

Wojska załadowane i czekają na odjazd

[Andrew von Habsburg]

Grupa wojsk republikańskich w sile wzmocnionej brygady zaatakował oddziały w cyrkule Lienz. Po ciężkich walkach zostali zatrzymani, a po otrzymaniu przez nasze wojska posiłków z Bruneck, oddziału CK armii przeszły do kontrataku i rozbiły wojska republikańskie. Dużo młodych żołnierzy republikańskich dostało się do naszej niewoli.

Okazało się, że wszyscy mężczyźni w wieku poborowym siłą są wcielani do Armii Republikańskiej. Duża część z nich chętnie by przeszła na stronę wojsk K.u.K. Army, ale boja się, że będą rozstrzelani – tak im mówią ich dowódcy.
Z jeńców zostało wybranych kilku ochotników, którzy mieli wrócić do Wojsk Republikańskich i powiedzieć im jaka jest prawda.

[Andrew von Habsburg]

Bataliony z cyrkułów Chwaz, Kufstein i Kitzbuhel dotarły podeszły pod Innsbruck i wraz siłami głównymi uderzyły na stolicę Tyrolu. Miasto zostało szybko zajęte. Jednak kompleks wojskowy bronił się wytrwale. Zostali posłani parlamentariusze, ale wrócili z niczym. Żołnierzy austriackich wsparła też ludność cywilna. W ciągu dnia przeprowadzono kilka szturmów, nic nie dały, a oddziały poniosły duże straty. Natomiast próby wyrwania się oddziałów włoskich z Innsbrucku zostały udaremnione. Powstał pad. Nadeszła noc, obie strony pozostawały na swoich stanowiskach i umacniały się.

[Andrew von Habsburg]

W Innsbrucku nadal był impas. Dopiero po południu po otrzymaniu informacji przez dowództwo włoskie, że żadna odsiecz nie przybędzie rozpoczęły się rozmowy kapitulacyjne. Po godzinie ustalono, że wojska włoskie nie będą kapitulować, tylko dadzą się internować. Oficerowie zatrzymają szable, a podoficerowie i żołnierze bagnety. Osobisty bagaż oficerów i żołnierzy zostanie im zwrócony. Wszyscy, którzy chcą opuścić Tyrol, mają zgłosić się do władz Tyrolu i zostaną odtransportowani do granicy Szwajcarii lub Niemiec. Wojska włoskie pozostawiają cały sprzęt i broń w dobrym stanie. Wszystkie jednostki włoskie przebywające na terenie Tyrolu, mają pozostawić ciężki sprzęt, a same wycofać się do Włoch lub przekroczyć granicę Szwajcarii.
Po podpisaniu ugody, zaczęły przyjeżdżać pociągi. Wojska włoskie, karnie opuszczały swoje stanowiska i lokowały się w pociągach. Po załadowaniu oddziału pociągi natychmiast odjeżdżały do Szwajcarii.
Wszędzie był spokój i wzajemna pomoc.

[Andrew von Habsburg]

Inne oddziały włoskie po otrzymaniu rozkazu dowódcy korpusy rozpoczęły wycofywanie się w stronę Włoch. Nie dochodziło do incydentów z wojskami CK Armii.
Wojska republikańskie nie przejawiały ochoty do walki, nasze wojska umacniały pozycję.

[Andrew von Habsburg]

W garnizonie Trydent, z którego odchodzili żołnierze włoscy, odbył się uroczysta zmiana flagi. Naprzeciw siebie stanęły dwie kompanie honorowe włoska i austriacka. Najpierw podczas grania hymnu włoskiego opuszczono flagę Królestwa Włoch, a potem podczas grania hymny Cesarstwa podniesiono flagę żółto z cesarskim orłem.
Obie kompanie w pozycji na baczność oddawały honory obu sztandarom. Następnie oddziały włoskie wymaszerowały na południe do Włoch.

[Andrew von Habsburg]

Po południu w wojska CK Armii stojącymi naprzeciw wojsk republikańskich ogłoszono alarm. Coś się działo po drugiej stronie. Po półgodzinie republikanie ruszyli…
Mieli białe flagi, przechodzili masowo na naszą stronę. Były to jednostki z Salzburga, Górnej Austrii i trochę Karyntii. Po zdaniu broni, żołnierze odmaszerowali w głąb pozycji, gdzie zostali nakarmieni i zbadani.

Dużo byłych republikanów zgłosiło chęć służenia w CK Armii, ale w odtworzonych jednostka macierzystego księstwa. Na razie zostali odesłani na tyły aby odpocząć i spokojnie zastanowić się co dalej.